سیر تطوّر وتحوّل مقتل نویسی عاشورا از آغاز تا استقرار دولت صفویه

مقتل نگاری بخشی از تاریخ نگاری از صدر اسلام محسوب می شده اما تنها تاریخ نگاری نیست، ترسیم یک واقعه عظیم انسانی است که به انگیزه کشف تمام جوانب عقیدتی-سیاسی و اجتماعی آن صورت می گیرد، در طول تاریخ بسیاری حوادث عاشورا را ضبط و ثبت کرده اند و پیرامون آن کتاب ها نوشته شعرها سروده و مرثیه هایی گفته اند اما هر یک با انگیزه و سنّت خود و عاشورا هیچ گاه از صحنه تاریخ محو نشد، حادثه ای جاودانه و حماسی باقی ماند و تا کنون هزاران نویسنده در این راستا قدم ها برداشته و قلم ها زده اند. مسلمانان نیز به فراخور ذوق و سلیقه خود از زمان بدو حادثه آن را ضبط و ثبت کرده اند و کتاب هایی با عنوان کلی مقتل نوشته اند، لذا نقل و نگارش وقایع عاشورا فصل نوینی را در تاریخ با عنوان مقتل نگاری رقم زد. اولین راویان واقعه کربلا بازماندگان خاندان امام حسین (ع) بودند و پس از آن گروهی از سپاه یزید. آنچه راویان گفتند کم و بیش در کتاب های مقتل به نگارش در آمد و کتاب های مقاتل بسیاری نگاشته شد و از آن زمان تا کنون مقتل نگاری بخشی از تاریخ نگاری اسلامی به شمار آمده و سیر تاریخی و فراز و فرودهای زیادی داشته به طوری که در مقاطعی از تاریخ، مقتل نویسی، سیر صعودی پیدا می کرد و در مقطعی دیگر سیر نزولی؛ که بی تردید دست خوش شرایط سیاسی – اجتماعی و حتی احساسات و عواطف مردمی نیز قرار می گرفت، لذا با گذشت زمان مقتل نویسی با توجه به انگیزه خود مقتل نویسان و همین طور شرایط سیاسی –اجتماعی دوران دچار تغییر و تحولاتی گشت، حال ما در پژوهش حاضر به این تغییر و تحولات مقتل نویسی عاشورا از بدو حادثه تا استقرار صفویه خواهیم پرداخت تا به چگونگی تحولات به وجود آمده و همچنین عوامل تأثیر گذار در این نوع تاریخ نگاری عاشورا اشاره ای کرده باشیم.